Có lẽ còn hơi sớm để gọi thú chơi Kiểng lá đắt tiền trong khoảng thời gian gần đây là “Bong bóng Kiểng lá”. Thực tế là ít ai dám gọi như vậy, vì nhiều người vẫn còn được hưởng lợi từ nó.

Ảnh featured sử dụng trong bài: Huy Phan

Ngày bé ai chẳng chơi trò thổi bong bóng: Xà phòng bỏ vào nước, khuấy cho ngầu bọt rồi thổi qua một khe nhỏ. Lấp lánh trong niềm hân hoan của trẻ thơ được vài giây, bong bóng vỡ tan thành bọt xà phòng, để lại khoảng không như chưa từng tồn tại. Khi giá của hàng hóa bị đẩy lên quá cao trong một thời gian ngắn rồi sụt giảm đột ngột, nó được gọi là “Bong bóng Kinh tế“.

Vì sao mà giá cây Kiểng lá lại cao đến thế? Một người chơi hệ lá có thể dễ dàng trả lời cho bạn thắc mắc này. Nó đắt đơn giản vì nó hiếm, vì nó không thể được sản xuất hàng loạt, vì nó có gen quý, vì để tạo ra nó và chăm sóc được nó tốn nhiều tiền của và chất xám hơn… Cung thấp mà cầu cao, vậy nên cái cây chỉ nên thuộc về người chủ có khả năng chi trả cho nó. Đầu tư vào Kiểng lá giờ có khi còn tốt hơn mua vàng.

Nhưng “Bong bóng Kiểng lá”, cũng như hàng loạt các bong bóng khác đã nảy nở trong nền kinh tế, đều dựa trên sự chênh lệch giữa hai loại giá trị: Giá trị ngầm định (Implicit Value) và Giá trị thực (Explicit Value). Giá trị ngầm định của một loại hàng hóa dựa trên niềm tin & kì vọng của người mua rằng giá của nó sẽ tiếp tục tăng lên theo thời gian. Còn Giá trị thực là giá trị tự thân của hàng hoá đó, phụ thuộc vào việc nó có thể sử dụng vào việc gì và phải tốn bao nhiêu nguồn lực để tạo ra nó (như đã liệt kê phía trên). Khi nhận ra cái giá phải chi cho hàng hóa quá lớn so với Giá trị thực của nó, bạn không còn niềm tin, bạn từ chối trả cái giá cắt cổ. Và bong bóng vỡ.

Trong một thế giới mà nền kinh tế vận hành bằng cách đánh trúng vào lòng tham và nỗi sợ hãi (chẳng hạn sợ mất cơ hội đầu cơ làm giàu bằng Kiểng lá, sợ chậm hơn người khác trong cuộc đua…), có quá ít đơn vị bán hàng bằng cách trao đổi tình thương và sự quan tâm. Có một bài báo khá hot về thú chơi Kiểng lá đã viết: “Theo nhiều người chơi dù cây đắt hay rẻ, đột biến hay không, giá trị của kiểng lá không nằm ở giá cả, mà là sự rung động thật sự của người chơi.” Điều này tôi đồng ý. “Rung động” khác biệt ở mỗi người nên mỗi người quan niệm một khác về Giá trị thực mà người ta chấp nhận được. NOTH có quyền tự hào về Giá trị thực của mình, nhưng không phải vì chúng tôi đã làm được gì xuất sắc. Chính do tiêu chuẩn nhàng nhàng của thị trường mà NOTH (bất đắc dĩ) trở nên khác biệt.

Nhưng bạn biết không? Giá trị thực là một thứ còn khó nắm bắt hơn cả Giá trị ngầm định bởi cách mà thông tin được thao túng bởi những người bán hàng. Đó là cách mà các bài báo tung ra thông tin ngụy khoa học về tác dụng này nọ của cây xanh, cách mà các shop trả tiền cho Influencers để viết những “cảm nhận” vô hồn về trải nghiệm với sản phẩm…

Tương tự, để Cộng đồng ý thức về Giá trị thực của sản phẩm và chấp nhận trả giá cao, chúng tôi đã kể ra những gì NOTH Garden đầu tư vào việc nghiên cứu và thử nghiệm giá thể trồng, về việc chấp nhận đọng vốn để thuần dưỡng cây thay vì đẩy hàng nhanh, về chính sách hậu mãi “không tưởng” và việc duy trì tư vấn chăm cây miễn phí cho tất cả mọi người. Bạn chẳng cần mua gì từ NOTH để nhận được dịch vụ đó. Kawako từng hỏi tôi: “Em biết vườn mình bán cái gì rẻ không?”. “Vườn mình bán gì cũng đắt” – Tôi nói. Nhìn tôi vài giây rồi bả buông một câu trong giọng cười khà khà cay đắng: “Mình bán rẻ sức người em ạ”.

Tại sao NOTH chưa sập tiệm là vì chúng tôi tin rằng: Thay vì lao đầu về phía trước như thiêu thân, chúng ta vẫn có cách để đi cạnh nhau một cách tỉnh táo, chầm chậm mà không sợ hãi. Điều này chúng tôi nghiệm được qua vô số lần lăn xả vào những bong bóng của thị trường và cả trong đời sống cá nhân. Lần tới khi bạn định tham gia vào một thương vụ Kiểng lá… hãy cẩn thận – kể cả với “rung động” của mình. Bề mặt của Bong bóng có khả năng bẻ cong ánh sáng làm bạn lóa mắt với những màu sắc sặc sỡ… Giá trị của Kiểng lá cũng dễ bẻ cong như vậy.

Đọc bài tương tự: Vùng Xám trong làn sóng cuồng cây nhà

Tham khảo

1. Bong bóng Kinh tế: https://en.wikipedia.org/wiki/Economic_bubble
2. Cây kiểng lá – thú chơi đắt đỏ mới của người Việt: https://vnexpress.net/cay-kieng-la-thu-choi-dat-do-moi-cua-nguoi-viet-4264326.html

___
©2020 NOTH Garden – CC BY-NC-ND 4.0
Bạn được phép sao chép và phân phối nội dung này với điều kiện tuân thủ theo các Điều khoản về Ghi công-Phi Thương mại-Không phái sinh. Nội dung vi phạm có thể bị gỡ bỏ thông qua Đạo luật bản quyền thiên niên kỷ kỹ thuật số (DMCA) mà không cần báo trước. Xem chi tiết tại trang Điều khoản Sử dụng của chúng tôi.