Cây đẹp vì sao? Cái đẹp đó thì có ý nghĩa gì?

[pwa-install-button]

Bạn đi làm về, quăng túi hơi mạnh vào một góc và nằm bệt luôn dưới sàn nhà. Trong lúc các suy nghĩ trong đầu tiếp tục vật lộn với nhau, bạn để ý thấy bàn làm việc của mình có gì khang khác. À! Cái cây vừa ra lá! Bạn tiến lại gần, mắt đưa từ cái lá non, tới những phần già hơn để so sánh, rồi quay trở lại phần non và mềm mại nhất của cái lá mới nhú lên. Một giọt mật còn đính trên đó. Gần như cùng một lúc, tín hiệu ánh sáng từ cái cây được các thụ cảm ở mắt thu nhận và chuyển hóa thành xung điện truyền vào não thông qua dây thần kinh thị giác. Sau khi phân tích hình ảnh nhận được, một loạt các “hormone hạnh phúc” được giải phóng. Bạn chợt nở nụ cười sau bao ngày khô cạn cảm xúc vì ngập chìm trong công việc. Bạn thấy như mình vừa đạt được một chiến tích huy hoàng. Ngay cả những sợi cơ mắt nhỏ nhất cũng đã giãn ra với các sắc độ xanh của lá.… Chỉ trong tích tắc, tất cả đã thay đổi.

Mặc dù mỗi tâm trí cảm nhận về cái đẹp một khác, có điều gì đó về màu sắc, hình dạng, cấu trúc, tỉ lệ ở cây cối dường như khiến ta thấy dễ chịu và vui vẻ hơn. Khi không biết phải lí giải ra sao, chúng ta nói là vì cái cây nó “đẹp”. Nhưng tại sao nó đẹp, cái đẹp đó thì có nghĩa gì?

Nếu quan sát kỹ, bạn sẽ nhìn thấy ở cây cỏ có một sự ngẫu nhiên có thể dự tính được – một trật tự nằm trong hỗn loạn. Có những trật tự dễ nhìn ra như hình dạng đối xứng hai bên của hoa Lan, cách sắp xếp các cánh hoa, dạng xoắn ốc của Dương xỉ, quả Thông, bông Súp Lơ… cũng có những thứ đòi hỏi bạn cầm thước lên để xác nhận như sự phân nhánh của các cành, trên gân lá, khoảng cách giữa các cuống lá và góc lệch không thay đổi giữa hai lá liền kề…Mẹ Thiên Nhiên dường như rất ngăn nắp và hoàn hảo về mặt toán học.

Là một người tiền sử sinh sống bằng hái lượm, bạn sống sót nhờ vào việc quan sát tự nhiên. Nếu một cái cây bị biến dạng (héo rũ, màu sắc không tươi tắn…), chứng tỏ ăn nó vào sẽ không ăn toàn. Nhận ra những cấu trúc vững vàng, hình dạng lặp lại một cách “hợp lý” gợi cho bạn cảm giác về một nơi ở an toàn với thức ăn và nguồn nước sạch. Những thứ giúp cho chúng ta sinh tồn sẽ kích hoạt hệ thần kinh giải phóng ra “phần thưởng”, chính là những hoormon làm cho chúng ta cảm thấy vui vẻ và thỏa mãn. Tổ tiên của chúng ta đã học cách nhận ra cái “đẹp” để có thể tồn tại.

• 

• 

• 

Còn nếu bạn là một cái cây thì sao? Bạn có nhất thiết phải nhọc công xếp những cánh hoa theo dãy số Fibonacci hay mọc thêm lá cách nhau đúng 137,5 độ chỉ để các loài động vật khác cảm thấy hạnh phúc? Một cái cây “đẹp” để làm gì? Hóa ra, bạn cũng sẽ nhận được “phần thưởng” của mình. Nhờ sắp xếp một cách hợp lý, ánh sáng có thể phân tán đều trên các lá giúp cho bạn quang hợp hiệu quả hơn. Quả của bạn có thể chứa được số hạt tối đa trong một không gian giới hạn. Còn vẻ đẹp của bạn là cú lừa ngoạn mục nhất khiến tất cả các loài vật khác phải tới thụ phấn và nhân giống giúp bạn. Thậm chí có loài Homo sapiens còn tạo ra hẳn một cuộc Cách mạng nông nghiệp để cam kết sẽ phục dịch bạn mãi mãi. Hóa ra, bạn đẹp bạn có quyền.

Nếu như bạn (BẠN – cá thể Homo sapiens đang đọc bài viết này) thấy thật hạnh phúc khi nhìn vào cây cối, đó không phải là một “rung động” vô cớ đâu. Hạnh phúc hóa ra rất đơn giản lại nằm ngay trước mũi chúng ta. Cây đẹp, đó là kết quả tiến hóa của cả bạn và cả cây để có thể cùng nhau có mặt trên Trái Đất ngay tại thời điểm này.

Đọc bài tương tự: Cây từ đâu tới?

Tham khảo

1. [Video] Doodling in Math: Spirals, Fibonacci, and Being a Plant
2. [Video] Tại sao cái đẹp làm chúng ta hạnh phúc?
3. Thấy gì từ thế giới thực vật của Pandora (Avatar)

___
©2020 NOTH Garden – CC BY-NC-ND 4.0
Bạn được phép sao chép và phân phối nội dung này với điều kiện tuân thủ theo các Điều khoản về Ghi công-Phi Thương mại-Không phái sinh. Nội dung vi phạm có thể bị gỡ bỏ thông qua Đạo luật bản quyền thiên niên kỷ kỹ thuật số (DMCA) mà không cần báo trước. Xem chi tiết tại trang Điều khoản Sử dụng của chúng tôi.