Đối với những ai mê Sen đá như mình thì việc mầy mò để nhân giống là điều không mới mẻ.

Nhưng thường chúng ta chỉ nghĩ rằng, vặt lá và đặt xuống đất là nó sẽ tự ra rễ rồi đẻ ra cây con, đúng nhưng chưa đủ. Để kích thích ra rễ nhanh, chọn đất phù hợp và tưới thế nào… vẫn là những câu hỏi rất mới mẻ. Chính vì vậy trong bài viết này mình sẽ hướng dẫn các bạn chi tiết cách nhân giống các loại Sen đá phổ thông, tích luỹ từ kinh nghiệm cá nhân và sự học hỏi từ những người đã có kinh nghiệm lâu năm, mong rằng sẽ giúp các bạn nhân giống thành công những cây con cho riêng mình. Cây được minh họa trong bài viết này là Graptosedum ‘Ghosty’, bạn cũng có thể áp dụng cách nhân giống này cho các loài khác thuộc chi Echeveria, Sempervivum, Sedum, Sinocrassula, Kalanchoe…

Nhân giống Sen Đá khi nào?

Thời điểm hoàn hảo để nhân giống Sen Đá là vào đầu xuân, thời tiết vào mùa này mát mẻ cùng với lượng ánh sáng tốt, tạo điều kiện thích hợp để cây con phát triển tốt. Chúng ta cũng có thể nhân giống vào các mùa khác như mùa thu hoặc đông (tại Hà Nội). Tuy nhiên tuỳ từng mùa mà cây con sẽ phát triển nhanh hay chậm, và tỷ lệ thành công cũng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Nóng quá hay lạnh quá thì cây cũng khó phát triển.

Hãy chọn những cây đã trưởng thành và khoẻ mạnh để nhân giống. Ở bài viết này mình sẽ hướng dẫn các bạn cách nhân giống bằng lá và cắt thân, vì thế nên tận dụng những cây thân đã cao, ngắt lá hoặc tận dụng những lá bị rụng.

“Nếu bạn đặt chậu Sen đá trong nhà giống như mình thì chắc chắn bạn sẽ hiểu rằng, dù để cạnh cửa sổ và cố gắng cho cây hấp thụ nhiều ánh nắng nhất có thể, nhưng khi trời âm u không có nắng suốt nhiều ngày, thì thân của chúng cũng sẽ bị cao lên và mất màu, điều đó làm cho cây không còn giữ dáng như trước nữa. Nhưng đừng quá lo lắng, đây chính là thời điểm thích hợp để bạn nhân giống Sen đá.”

Mặc dù nhìn từ phía trên trông chậu Sen đá này còn khá đẹp, nhưng một thời gian nữa phần lá phía dưới sẽ héo và rụng dần, để lộ ra phần thân cao ngồng lên. Vì vậy, chúng ta nên ngắt lá trước khi chúng héo hết để nhân giống thành nhiều cây con ngay lúc này. Việc nhân giống sẽ khá dễ dàng, mình cảm thấy rất vui mỗi khi nhìn những cây con mọc ra từ lá và lớn dần. Cùng tiến hành nhé!

Bước 1. Ngắt lá và cắt thân

Chúng ta bắt đầu ngắt những lá phía dưới. Đừng vội vàng, hãy thật cẩn thận trong công đoạn này nhé. Cầm vào lá, một tay giữ vào cây và đưa nhẹ lá sang hai bên đến khi nào bạn ngắt được chiếc lá ra.

Hãy chắc chắn rằng bạn ngắt toàn bộ những lá phía dưới ra và chúng phải còn nguyên vẹn, nếu lá ngắt ra không lành lặn, chúng sẽ không thể phát triển ra cây con.

Sau khi đã ngắt toàn bộ những lá phía dưới, giữ lại phần lá phía trên, nhưng nhìn tổng thể cây Sen Đá bây giờ trông không được “xinh xắn” như trước nữa, thân quá cao. Vì vậy chúng ta sẽ tiến thành thêm 1 bước nữa để cho thêm nhiều nhánh con, với bước này tỷ lệ lên cây con gần như 100%, hơn nữa cây con lớn rất nhanh.

Cắt ngang phần thân cây, hãy sử dụng kéo sắc và sạch, hoặc sử dụng dao nếu muốn vết cắt thẳng và đẹp. Có thể lau dụng cụ cắt bằng cồn 70% để sát khuẩn.

Bây giờ chúng ta đã giữ lại được cây Sen đá cũ, nhưng thân nó sẽ ngắn và trông đẹp hơn nhiều. Bạn chỉ cần cắm nó vào đất, phần thân bị cắt sẽ tự ra rễ và sống sót bình thường. Tuy nhiên đừng vội, hãy tiếp tục thực hiện bước 2 trước nhé vì bước này rất quan trọng.

Bước 2. Chờ đợi

Sau khi ngắt lá và cắt thân, hãy đặt chúng nơi khô ráo, thoáng mát, đợi vết cắt khô và lành lặn rồi mới để chúng tiếp xúc với đất. Thông thường là sau 2-4 ngày, việc này vừa để vết thương của cây lành lặn, tránh sự xâm nhập của vi khuẩn, vừa để kích thích khả năng ra rễ của lá. Vì khi đó, cơ chế tự sinh tồn của cây sẽ nhận diện được rằng, môi trường xung quanh không có nước, do đó rễ sẽ được kích thích phát triển nhanh hơn để tìm nước và dinh dưỡng.

Nếu sau khi cắt và ngắt lá, bạn để vết thương của cây tiếp xúc với đất và nước ngay, nó sẽ có khả năng cao bị thối. Tuy nhiên vẫn có nhiều trường hợp rễ phát triển bình thường nhưng tuỳ vào điều kiện môi trường lúc đó.

Bước 3. Tiền hành nhân giống

1. Chuẩn bị đất trồng

Đối với việc nhân giống (khác với khi trồng cây trưởng thành), đất trồng yêu cầu phải giữ ẩm tốt để tạo điều kiện cho rễ phát triển. Tại các vườn ươm, đất trồng để nhân giống thường là hỗn hợp mùn dừa (đã qua xử lí) + phân hữu cơ + trấu. Trong đó trấu làm đất tơi xốp tạo độ thoáng, phân hữu cơ là chất dinh dưỡng (không cần nhiều), mùn dừa giúp giữ ẩm nhưng cần xử lí bằng vôi để khử độ chát có hại cho cây. Bạn có thể mua sẵn mùn dừa đã qua xử lý ở các chợ cây hoặc các shop bán giá thể nông nghiệp, tuy nhiên, mình sẽ hướng dẫn cho bạn cách đơn giản nhất để xử lí mùn dừa tại nhà (nếu mùn dừa bạn mua chưa được xử lí).

Chúng ta chỉ cần mua mùn dừa về, ngâm với nước và bóp vắt nhiều lần để xả độ chát, ngâm trong 2 ngày, mỗi ngày bóp 2 lần và sau mỗi lần lại ngâm vào nước mới. Sau đó chỉ cần phơi khô là chúng ta đã có mùn dừa để sử dụng rồi.

Còn một cách khác đơn giản hơn, do mùn dừa là giá thể giúp giữ ẩm, vì vậy bạn cũng có thể sử dụng hỗn hợp đất trồng mà mình đã chia sẻ ở bài viết Cách trộn hỗn hợp đất trồng Sen Đá, Xương Rồng và các loại cây mọng nước, tuy nhiên cần giảm bớt tỷ lệ xỉ than có trong hỗn hợp và cần tưới nhiều hơn một chút.

2. Đặt lá và chăm sóc

Đặt lá xuống mặt đất đã được làm ẩm, một cách để thông báo cho chúng biết phía dưới đang có dinh dưỡng, để rễ phát triển và cắm xuống đất. Sau 1-2 tuần bạn sẽ thấy rễ non màu hồng phát triển cùng với sự xuất hiện của những cây con. Nhân giống bằng lá sẽ cho ra cây con bụ và nhiều trường hợp có lá sẽ mọc ra 2-3 cây con.

Cung cấp cho chúng nước với độ ẩm vừa phải, đừng để đất ướt quá để tạo điều kiện cho lá mẹ kích thích phát triển rễ, nên tưới khi đất đã khô hẳn. Tránh để nước đọng lại quá nhiều trên lá gây thối, có thể sử dụng bình xịt phun sương để lá hấp thụ hơi nước trong không khí, giúp rễ phát triển khoẻ mạnh.

Đặt chúng nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp từ mặt trời, do rễ và cây con mọc ra từ lá đều rất non và yếu (tương tự như trẻ sơ sinh vậy) nên cần được chăm sóc kĩ càng hơn. Sau 1-2 tháng tuỳ điều kiện thời tiết, cây con sẽ lớn và cứng cáp dần.

Cho đến khi phần thân của cây con cứng cáp, lá mẹ bắt đầu héo dần. Bạn có thể chờ cho lá mẹ héo hẳn, sau đó tách lá mẹ ra, thao tác cũng giống như cách bạn tách lá từ thân cây mà mình đã nói phía trên. Hoặc nếu không bạn cũng có thể kệ cho lá mẹ héo và tự rụng ra.

Tuy nhiên, không phải tất cả lá mẹ đều cho ra rễ và cây con khoẻ mạnh, nếu may mắn bạn có thể thành công 80%. Có những lá khô héo, ra rễ nhưng không thể phát triển cây con, có nhiều lá mẹ đẻ cây con nhưng không cho ra rễ, khi héo thì cây con cũng không sống được do chưa đủ lớn và không có rễ để hút dinh dưỡng. Ảnh phía dưới là 3 lá mẹ đã được nhân giống cùng một thời điểm nhưng cho ra 3 kết quả khác nhau, bạn có thể thấy rõ.

Hình phía trên khi cây con đã đủ lớn, lá mẹ đã khô héo và được ngắt bỏ. Nhưng bạn nên nhớ rằng, tuy cây con đã phát triển đến giai đoạn này nhưng không có nghĩa là toàn bộ chúng sẽ lớn, vẫn sẽ có số ít không sống được. Lúc này bạn có thể bắt đầu cho cây tiếp xúc với ánh nắng nhẹ và dần dần khi lớn hẳn thì ánh nắng là thứ mà chúng yêu thích nhất.

3. Chăm sóc cây Sen đá cũ sau khi cắt ngọn

Quên mất, quay lại với cây Sen đá cũ nhé, đối với cây này thì mọi việc lại đơn giản hơn rất nhiều.

Việc bạn cần làm duy nhất là chỉ việc chờ đợi, do sức sống và khả năng sinh tồn của Sen đá rất tốt, nên phần thân mà bạn cắt trước đó sẽ mọc ra rất nhiều cây con, hơn nữa chúng còn lớn rất nhanh và khoẻ mạnh, do được phần thân mẹ đã trưởng thành cùng với bộ rễ phía dưới nuôi nấng.

Về sau cây này sẽ mọc thành bụi có nhiều nhánh rất xum xuê, nhiều người muốn cây của họ ra thêm nhánh cũng phải dùng phương pháp này.

Tất nhiên bạn cũng nên đặt chậu cây bị cắt này chỗ thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp để cây con phát triển cho đến khi nó lớn lớn một chút nhé.

Còn nữa, bạn có nhận ra chậu sen đá này không?

Chính là phần ngọn khi cắt xong, bạn cắm phần thân xuống đất ẩm sau khi đã khô vết thương, đặt chỗ thoáng mát và chỉ cần chờ nó ra rễ là xong. Tức là bạn đã có một chậu Sen Đá hoàn toàn mới và đẹp, thân không bị cao như trước rồi đấy.

Kết luận

Bạn thấy không, nhân giống Sen đá không hề khó, dù có đọc hay tham khảo ở đâu đi chăng nữa, việc bắt tay vào làm ngay sẽ giúp bạn học được nhiều hơn và quan trọng hơn cả là có được trải nghiệm cho riêng mình. Sen đá hay rất nhiều loại cây khác đặc biệt là các loại cây mọng nước sẽ có những đặc tính tương đồng, từ đó bạn có thể nhân giống được nhiều loại cây khác mà không cần đến những bài hướng dẫn như này.

Mình mong rằng bài viết chia sẻ này có thể giúp ích được cho nhiều bạn có cùng tình yêu cây giống như bọn mình. Để theo dõi các bài chia sẻ mới nhất thường xuyên hơn bạn hãy theo dõi bọn mình thông qua instagram @noth.garden hoặc facebook NOTH Garden nhé.

Tham khảo: https://needlesandleaves.net/blog/2013/5/31/propagating-leggy-succulents

Chia sẻ bởi NOTH Garden.
Bài viết có sử dụng hình ảnh của NEEDLES+LEAVES
Ghi rõ nguồn và link noth.garden khi trích dẫn lại bài viết này.

___
©2020 NOTH Garden – CC BY-NC-ND 4.0
Bạn được phép sao chép và phân phối nội dung này với điều kiện tuân thủ theo các Điều khoản về Ghi công-Phi Thương mại-Không phái sinh. Nội dung vi phạm có thể bị gỡ bỏ thông qua Đạo luật bản quyền thiên niên kỷ kỹ thuật số (DMCA) mà không cần báo trước. Xem chi tiết tại trang Điều khoản Sử dụng của chúng tôi.